In het onderwijs organiseren we meer zeggenschap voor personeel
‘Door taken anders te organiseren, benutten we talent en verhogen we het werkplezier van leraren’
Hoe kun je het onderwijs anders organiseren door bestaande rollen en taken in onderwijsteams slimmer te verdelen, combineren of delegeren? Met die vraag is een ontwikkelgroep van HR-professionals aan de slag gegaan in opdracht van het project Anders Organiseren van de PO-Raad. De groep werd begeleid door consultants Francel Vos en Karmen de Boer. "Sleutelen aan het takenpakket van leraren zorgt ervoor dat zij hun werk met meer plezier doen en dat hun talenten beter worden benut", aldus Vos.
Hoewel anders organiseren van het onderwijs geen één-op-één-oplossing is voor het lerarentekort en de hoge werkdruk, kan het wel een positief effect hebben, denkt Francel Vos, consultant bij adviesbureau Berenschot. “Het terugdringen van het lerarentekort, het verlagen van de werkdruk en het verhogen van werkplezier blijven de belangrijkste uitdagingen in het basisonderwijs. De zeven HR-professionals uit onze ontwikkelgroep, werkzaam bij verschillende onderwijsbesturen, zagen dat er op veel scholen nog weinig mogelijkheden zijn voor groei en het inzetten van talent. Natuurlijk verschilt dat per school en regio, maar er wordt vaak nog in functies gedacht en er is weinig aandacht voor maatwerk”, vertelt ze.
Stimuleren van ontwikkeling en talent
“Daarom gingen wij met de ontwikkelgroep aan de slag met de vraag: hoe kunnen we scholen helpen om ontwikkeling en talent een
&#;Meer zeggenschap over onderwijsgeld bij de school&#;
Leidse Marije van den Berg bracht de financiering van de basisschool van haar dochter in kaart. “Een school is een gemeenschap. Daar moeten de belangrijke keuzes worden gemaakt.”
Tekst arno kersten - redactie onderwijsblad - - 7 Minuten om te lezen
Beeld: Angeliek de Jonge
Soms is het maar beter om vooraf niet precies te weten waar je aan begint. Neem zoiets basaals als de financiering van een basisschool. Hoeveel geld komt er binnen, waar komt het vandaan en waar gaat het naartoe? Simpele vragen, denk je.
Marije van den Berg vroeg het zich af over de school van haar dochter. De Lucas van Leyden, een basisschool in Leiden met zo’n leerlingen. Na een gesprek met de directeur ging ze samen met mede-speurneus Pieter Buisman aan de slag. De zoektocht naar het antwoord nam met heel wat avonduurtjes aan vrijwilligerswerk uiteindelijk twee jaar in beslag tot de publicatie vorig najaar. Woensdagavond 15 mei is er een avond aan gewijd in Pakhuis De Zwijger, met als motto: een goed gesprek over de zeggenschap over geld in het onderwijs.
“In eerste instantie begonnen we bij de school zelf. Maar dat is een droge spons, je moet verder kijken. Zo stroomden we al snel van het schoolplein af”, vertelt Van den Berg. Het schema groeide met de week en mondde uit in een monstrum, een wirwar van tientallen pijltjes. Naast de lumpsum, de rijksbijdrage die schoolbesturen per leerling ontvangen van het minsterie van Onderwijs, i
Begeleidingsmogelijkheden
Uit het promotieonderzoek van Ben van der Hilst, ‘Teamgericht organiseren in het onderwijs’ (), blijkt dat een andere organisatiestructuur (de TAO) een positief effect heeft op de kwaliteit van het onderwijs, het innovatief vermogen van de organisatie (de wendbaarheid) en het werkplezier van medewerkers.Lees hier het artikel
In een teamgerichte arbeidsorganisatie (TAO) wordt er gewerkt in kleine onderwijsteams, die een collectieve verantwoordelijkheid hebben voor de ontwikkeling van een groep leerlingen/studenten.
We zien in de praktijk echter dat de organisatiestructuur op veel scholen uit zijn voegen barst met steeds meer coördinatoren en er wordt voor elke uitdaging een nieuwe werkgroep of projectgroep opgetuigd.
Je ziet als leidinggevende dat het anders moet, zodat er weer met plezier en aandacht gewerkt kan worden aan de kwaliteit van het onderwijs en de ontwikkeling van de leerlingen. Dat vraagt om keuzes waar lef voor nodig is en waarschijnlijk om een andere inrichting van de huidige organisatiestructuur.
Met een analyse van je huidige organisatiestructuur en kennis over de TAO kun je, samen met andere leidinggevenden en/of (een deel van) het team, je visie op de inrichting van de organisatie vormgeven.
Dat is waar de TAO adviseurs van het Kenniscentrum Het Leren Organiseren begeleiding in bieden.
Van een begeleidend onderzoekstraject om te bepalen of de TAO een oplossing biedt voor de bestaande knelpunten, tot de implementatie e
Medezeggenschap
De PO-Raad is groot voorstander van medezeggenschap. Het is een waardevolle vorm van georganiseerde tegenspraak en helpt bij het creëren van draagvlak. Zorgdragen voor goede medezeggenschap is onderdeel van de Code Goed Bestuur.
In de Wet medezeggenschap op scholen is vastgelegd dat alle scholen en samenwerkingsverbanden een Medezeggenschapsraad (MR) moeten hebben. Voor samenwerkingsverbanden moet een MR uit minstens twee leden bestaan en voor scholen uit minstens vier leden.
De MR bestaat uit personeel en ouders. Zij beslissen o.a. mee over onderwijsinhoudelijke keuzes en over de besteding van de vrijwillige ouderbijdrage. Het programma Sterk Medezeggenschap ondersteunt de MR, schoolbesturen en schoolleiders met:
- Informatie over de Wet Medezeggenschap (Wms)
- Tips, handreikingen en ondersteuningsartikelen
- Podcasts en video's
Wat doet de medezeggenschapsraad?
De MR ontvangt jaarlijks de begroting en beleidsplannen van het schoolbestuur en heeft instemmingsrecht op de onderwijskundige doelstellingen van de school en bij eventuele fusies, aanpassing van het reglement en beleid om ouders te laten helpen op school. Lees alle bevoegdheden van de MR in artikel 10 t/m 16 Wms. In artikel 6 en 8 staan de plichten van het schoolbestuur.
Wat doet de PO-Raad?
Het programma Sterk Medezeggenschap is een initiatief van het ministerie van OCW. De PO-Raad werkt daarin samen met de VO-Raad, de vakbonden, het LAKS, VOO en Oud
Naar een gezonde leercultuur
De ruimte geven aan zeggenschap
‘Ik kan een rozewolkverhaal vertellen, maar daar zit denk ik niemand op te wachten. Ik ben blij dat ik in het onderwijs werk, het is het mooiste beroep is wat er is. Maar: er is een groot lerarentekort. Leraren dreigen uit te vallen door de hoge werkdruk, tijdelijke aanstellingen, het bescheiden loon en het gebrek aan waardering.
Het is echt hoog tijd voor verandering. We moeten leraren meer gaan waarderen, niet alleen in de vorm van geld, maar door ze meer zeggenschap te geven over hun werk. Nu vindt de sturing binnen scholen vaak nog van bovenaf plaats: de schoolleiding neemt belangrijke beslissingen over de invulling van het onderwijs. Wij als leraren moeten volgen.
Mijn droom is dat leraren in overleg met hun leerlingen of studenten leerbehoeften in kaart brengen en op basis daarvan samen onderwijs ontwikkelen. Daarvoor hebben we betrokken leidinggevenden nodig die ons faciliteren met ruimte en tijd. Het geld is er, maar we gebruiken het niet goed. Het komt lang niet altijd bij de leerlingen terecht. Dat is heel jammer.
Leren van elkaar
Een gezonde leercultuur is cruciaal: iedereen wil goede leraren voor de klas, maar daarvoor moeten we als leraren de ruimte krijgen en bereid zijn om van en met elkaar te leren. Niet alleen binnen de schoolmuren, maar ook over de muren heen.
Scholen zijn nog te vaak naar binnen gericht. Als we in Nederland een sterke kenniseconomie willen, is onderlinge samenwerking onm